Dùng gậy 3 khúc không đúng cách có thể tạo ra nhiều rủi ro như làm tổn thương người vô ý, bị truy cứu trách nhiệm hoặc thậm chí phản tác dụng khi bạn không đủ kỹ năng. Bài viết này giới thiệu đến bạn cách dùng gậy 3 khúc như một lựa chọn công cụ hỗ trợ tự vệ, các kỹ thuật cơ bản mang tính an toàn (tư thế, cầm nắm, mở - thu, giữ khoảng cách) và những nguyên tắc bắt buộc để dùng gậy 3 khúc một cách có trách nhiệm. Đồng thời, cùng tìm hiểu có được sử dụng gậy 3 khúc không tại địa phương và trong những tình huống nào để vừa bảo vệ bản thân vừa tránh rủi ro pháp lý.
Gậy 3 khúc là gì? Cấu tạo, kích thước phổ biến
Gậy 3 khúc (gậy gấp ba) là một dụng cụ dài, gồm ba đoạn ống nối với nhau theo trục dọc, có thể thu gọn vào một kích thước ngắn để cất, có thể mang bên người và mở ra thành cây gậy dài khi cần. Thiết kế ưu tiên tính cơ động dễ cất trong túi, balo hoặc hộp đựng và khi bung ra tạo ra tầm với lớn hơn so với một vật cầm tay nhỏ.
Các thành phần chính bao gồm:
- Đoạn thân (3 khúc): Mỗi đoạn là ống rỗng, thường làm từ kim loại hoặc hợp kim; các đoạn lồng vào nhau khi thu.
- Mối nối/khớp: Nơi hai đoạn tiếp xúc, có thể là khớp friction (ma sát), khớp chốt hoặc cơ chế khóa dạng snap. Đây là phần then chốt quyết định độ bền và an toàn khi bung/thu.
- Cơ chế khóa: Đảm bảo gậy cố định khi bung; phổ biến là: friction lock (khít bằng ma sát), snap-lock (chốt bật vào rãnh), hoặc cơ chế vặn/xiết. Một số gậy có lò xo trợ lực, một số khác hoàn toàn cơ học.
- Tay cầm (grip): Thường bọc cao su, nhựa chống trơn hoặc có vân chống trượt; có loại có vòng bảo vệ tay.
- Đầu mút: Đầu trên/dưới có thể có nắp cao su, mũ kim loại hoặc đầu dạng tròn để tăng ma sát khi để xuống đất; một vài mẫu có đệm chống trượt.
- Phụ kiện: Bao đựng, kẹp thắt lưng, miếng bảo vệ mối nối, gậy tập bằng foam cho luyện tập an toàn.
Khi nào nên cân nhắc sử dụng gậy 3 khúc?
Gậy 3 khúc là công cụ hỗ trợ tự vệ nhưng không phải lúc nào cũng cần thiết hoặc phù hợp. Trước hết, bạn nên tìm hiểu có được sử dụng gậy 3 khúc không theo pháp luật tại nơi bạn sinh sống; việc hiểu rõ khung pháp lý giúp bạn sử dụng công cụ này một cách hợp pháp và an toàn.
Bạn nên cân nhắc sử dụng gậy 3 khúc trong các tình huống:
- Di chuyển một mình ở khu vực vắng người hoặc thiếu ánh sáng, đặc biệt vào ban đêm, nơi bạn khó quan sát xung quanh.
- Có nguy cơ bị tiếp cận bất ngờ hoặc gặp các tình huống không an toàn mà khả năng rút lui bị hạn chế.
- Cần duy trì khoảng cách an toàn với đối tượng khả nghi hoặc tình huống căng thẳng nhưng không muốn hoặc không thể dùng các biện pháp khác (điện thoại, còi báo động).
Các kỹ thuật cơ bản khi sử dụng gậy 3 khúc tự vệ
Trước khi học cách dùng bất kỳ công cụ tự vệ nào, điều quan trọng nhất là hiểu rõ nguyên tắc an toàn và kiểm soát tình huống hơn là hành động phản ứng. Với gậy 3 khúc, mục tiêu không phải là “tấn công” mà là giữ khoảng cách, bảo vệ thân thể và tạo điều kiện rút lui an toàn. Dưới đây là những kỹ thuật cơ bản nhất mà bạn nên nắm khi sử dụng gậy 3 khúc tự vệ.
1. Tư thế cơ bản và thế đứng an toàn
Một tư thế vững vàng là nền tảng để kiểm soát tình huống. Khi đứng, hai chân mở rộng bằng vai, đầu gối hơi khuỵu để linh hoạt hơn trong di chuyển, trọng tâm dồn đều giúp bạn dễ dàng giữ thăng bằng dù bị tác động bất ngờ.
Phần thân trên giữ thẳng, vai và tay thả lỏng, cổ tay linh hoạt để có thể phản ứng nhanh. Việc gồng người hoặc căng cứng cơ thể khiến phản xạ chậm lại và dễ mất thăng bằng khi có va chạm.
Ở góc độ chuyên nghiệp, tư thế phòng vệ còn thể hiện thái độ bình tĩnh, kiểm soát thay vì khiêu khích. Bạn nên giữ đầu gậy hướng xuống hoặc sang ngang, không chĩa thẳng vào người đối diện, nhằm truyền đi tín hiệu “phòng thủ, không tấn công”. Đây là tư thế trung lập an toàn, vừa sẵn sàng tự vệ, vừa tránh gây hiểu nhầm về hành vi đe dọa.
2. Cầm nắm an toàn
Cách cầm gậy ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả kiểm soát và mức độ an toàn khi sử dụng. Một số nguyên tắc bạn cần ghi nhớ:
- Giữ chắc nhưng không siết chặt: Tay nắm cần đủ lực để gậy không trượt khỏi tay, nhưng không nên gồng quá mức, vì sẽ khiến cổ tay nhanh mỏi và giảm độ linh hoạt.
- Phân bố lực đều: Các ngón tay ôm quanh cán gậy một cách tự nhiên, tránh chụm hoặc duỗi thẳng cứng nhắc. Việc phân bố lực đều giúp bạn xoay chuyển dễ dàng khi cần điều chỉnh hướng.
- Tránh đặt tay gần khớp nối: Gậy 3 khúc có các đoạn nối có thể kẹp tay khi bung hoặc thu; vì vậy luôn giữ tay cách phần khớp một khoảng an toàn.
- Linh hoạt khi cần hai tay: Trong những tình huống yêu cầu kiểm soát tốt hơn, có thể sử dụng cả hai tay nắm thân gậy: tay thuận điều khiển, tay còn lại hỗ trợ giữ thăng bằng và định hướng.
Nguyên tắc cầm nắm đúng không chỉ giúp bạn kiểm soát tốt cây gậy, mà còn hạn chế rủi ro vô ý gây thương tích cho chính mình hoặc người khác.
3. Cách mở và thu gậy an toàn
Việc mở hoặc thu gậy cần được thực hiện một cách có kiểm soát và có ý thức.
Trước khi bung gậy:
- Quan sát xung quanh đảm bảo không có người đứng gần hoặc vật cản trong bán kính 1 - 2 mét.
- Kiểm tra cơ chế khóa và khớp nối: Gậy cần ở tình trạng hoạt động tốt, không bị kẹt, cong hoặc rỉ sét.
- Giữ tư thế vững: Hai chân trụ chắc, gậy hướng ra ngoài vùng an toàn.
Khi bung gậy, thực hiện thao tác chậm rãi, dứt khoát, tránh bật mạnh đột ngột vì dễ gây chấn động hoặc mất kiểm soát. Sau khi gậy 3 khúc được bung hết, kiểm tra lại độ chắc chắn của các khớp.
Khi thu gậy, thực hiện từ từ và có kiểm soát. Với gậy ma sát (friction lock), có thể cần gõ nhẹ đầu gậy xuống nền để thu, nhưng chỉ nên làm khi đảm bảo không gian xung quanh hoàn toàn an toàn.
Lưu ý: Không thu gậy bằng tay hoặc dùng lực kéo thẳng, vì có thể gây kẹt hoặc chấn thương tay. Người mới nên luyện tập thao tác này bằng gậy tập mềm (foam) để làm quen cảm giác mà không gây nguy hiểm.
4. Giữ khoảng cách và điều chỉnh tầm với
Trong mọi tình huống, khoảng cách chính là yếu tố sống còn. Sử dụng gậy 3 khúc đúng mục đích giúp bạn duy trì một “vùng an toàn”, đó là khoảng không gian đủ để quan sát, phản ứng và có thời gian rút lui.
Khi nhận thấy đối phương dừng hoặc lùi, điều chỉnh tư thế và dùng gậy 3 khúc để tạo đệm: giữ gậy ở vị trí trung gian, đầu gậy hướng chéo xuống hoặc sang ngang để biểu đạt thái độ phòng thủ thay vì tấn công. Nếu tình huống giảm căng thẳng ví dụ, đối phương lùi khỏi, hãy tận dụng lúc đó để rút lui về nơi an toàn thay vì cố gắng đẩy lui.
5. Phục hồi sau va chạm
Sau khi xảy ra va chạm hoặc tình huống bất ngờ, nguyên tắc hàng đầu khi dùng gậy 3 khúc là không kéo dài xung đột. Mục tiêu của công cụ là hỗ trợ bạn rời khỏi mối nguy chứ không phải để “giải quyết” sự việc. Ngay khi bạn tạo được khoảng cách an toàn, hãy rút lui có trật tự tới khu vực đông người, nơi có thể gọi trợ giúp hoặc nơi có camera giám sát.
Nếu bạn đang tìm hiểu cách sử dụng gậy 3 khúc an toàn hơn, cân nhắc tham gia khóa huấn luyện chính quy và luyện tập với gậy tập (foam) trước khi mang gậy kim loại ra ngoài, điều này giúp bạn hiểu rõ khi nào nên dùng gậy, khi nào nên tránh dùng gậy, đặc biệt với những biến thể như gậy 3 khúc dủ khúc dùng tự vệ.
Nguyên tắc để sử dụng gậy 3 khúc dủ khúc dùng tự vệ an toàn tuyệt đối
Áp dụng nhất quán những nguyên tắc này sẽ giúp bạn kiểm soát công cụ một cách có trách nhiệm và giảm thiểu nguy cơ pháp lý khi cần dùng gậy để tự vệ.
- An toàn trước tiên: Luôn ưu tiên giữ khoảng cách và rút lui khi có thể.
- Cầm/để gậy đúng cách: Cất gọn, khóa an toàn nếu có, tránh để lộ nơi công cộng.
- Trạng thái người dùng: Không dùng khi say xỉn, mệt mỏi hoặc dưới ảnh hưởng thuốc.
- Hướng gậy: Tránh chĩa vào người khác nếu không cần thiết; không biểu diễn nơi đông người.
- Bảo quản và bảo trì: Kiểm tra định kỳ, sửa chữa hoặc thay thế khi gậy hỏng, đảm bảo không gãy hoặc bật bất ngờ.
Gậy 3 khúc có thể là công cụ hỗ trợ tự vệ hữu ích khi được sử dụng một cách có trách nhiệm, an toàn và trong khuôn khổ pháp luật. Hiệu quả không nằm ở công cụ mà ở ý thức phòng ngừa, khả năng kiểm soát tình huống và rút lui an toàn. Trước khi quyết định có được sử dụng gậy 3 khúc không, bạn nên hiểu rõ luật pháp địa phương và áp dụng các nguyên tắc an toàn cơ bản.
Việc sử dụng gậy 3 khúc hiệu quả đòi hỏi nắm vững cách sử dụng gậy 3 khúc, từ tư thế, cầm nắm, mở - thu gậy cho tới duy trì khoảng cách an toàn. Luyện tập với gậy tập mềm và tham gia khóa huấn luyện giúp bạn dùng gậy 3 khúc đúng cách, giảm rủi ro thương tích và sự cố không mong muốn.
